پا چنبری یا کلاب فوت

بیماری پاچنبری یا کلاب فوت شایعترین ناهنجاری مادرزادی نوزادان است که نیازمند درمان فوری ارتوپدی می باشد.
پاچنبری به حالتی گفته میشه که نوزاد از بدو تولد دچار یک ناهنجاری و بدشکلی دریک پا یا هر دو پا میباشد. این بد شکلی به صورت انحراف مچ پا به سمت پایین انحراف قسمت جلوی پا به سمت داخل و افزایش قوس کف پا است.

کلاب فوت یا پا چنبری در نوزادان پسر شایع‌تر از نوزادان دختر است. تقریباً نیمی از موارد یک طرفه و نیمی دیگر دو طرفه هستند.
نکته بسیار مهم در تشخیص بیماری کلاب فوت این است که این انحراف و بدشکلی پای نوزادان به صورت ثابت و فیکس می باشد و قابل اصلاح با دست نیست بنابراین کودکانی که انحراف در پا و مچ پا در زمان تولد دارند اما این انحراف قابل انعطاف است و به راحتی با دست اصلاح میشود، شامل این بیماری نمیشوند.

همانطور که گفته شد کلاب فوت  از طریق مشاهده ظاهر و معاینه پا تشخیص داده میشود و برای تشخیص آن نیازی به گرفتن عکس یا سونوگرافی و غیره نیست

در گذشته درمان بیماری خود از طریق انجام جراحی های وسیع روی پای نوزادان انجام شد که در بهترین حالت این جراحی ها  منجر به ایجاد یک پای صاف اما کوچک و با اختلال در حس پا می شد که میتوانست مشکلات زیادی را برای فرد در آینده ایجاد کند. امروزه درمان کلاب فوت ازطریق گچ گیری های مکرر انجام میشود و اغلب این کودکان نیاز به جراحی پیدا نخواهد کرد

درمان بیماری پا چنبری از طریق گچ گیری مکرر یا سریالی به این صورت انجام میشود که از بدو تولد گچ گیری نوزاد به صورت هفتگی شروع میشود و گچ گیری ها معمولاً بین ۶ تا ۸ جلسه ادامه پیدا میکنه در آخرین مرحله از گچ گیری در صورت نیاز به صورت سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی تاندون آشیل پای نوزاد آزاد میشود و آخرین گچ گرفته میشود. فاصله‌ای بین گچ گیری ها یک هفته است و آخرین گچی که گرفته میشود سه هفته تا ۴ هفته روی پای نوزاد باقی میماند.
به طور معمول با این روش تا ۹۵ درصد از موارد  طور کامل اصلاح میشوند و پای نوزاد شکل طبیعی خودش را به دست میآورد.  ۵ درصد باقی مانده نوزادانی هستند که همراه با بیماری کلاب فوت مشکلات دیگری هم دارند و در این مورد این کودکان ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. 

بعد از اتمام گچ گیری ها برای حفظ شکل طبیعی پا و جلوگیری از بازگشت بد شکلی نیاز است که به مدت ۳ ماه  بریس های مخصوصی که به عنوان دنیس براون شناخته میشود، ۲۳ ساعت در روز پای بچه باشد و همینطور لازم است که حداقل در طول روز سه جلسه ۱۰ دقیقه‌ای پدر و مادر ورزش های لازم را روی پای نوزاد انجام بدهند.

بعد از این دوره سه ماهه اول آتل شبانه باید به مدت ۸ ساعت در شب در طول خواب و در زمان هایی که که بچه خواب است به پای بچه بسته شود و همچنان ورزش ها جهت حفظ شکل پا لازم هستند. این دوره آتل شبانه و ورزشها بایستی تا پایان ۴ سالگی ادامه پیدا کند.
فراموش نکنید که مهمترین علت بازگشت بدشکلی و عود بیماری عدم رعایت بستن آتل و عدم انجام ورزش های مناسب می باشد.

در صورت انجام گچ گیری با روش مناسب و همینطور رعایت نکات لازم بعد از گچ گیری تا پایان ۴ سالگی اغلب کودکان نیازمند جراحی نخواهند بود اما به هر حال ۳۰ درصد از کودکان مبتلا به کلاب فوت یا پاچنبری ممکن است در سنین بالاتر نیاز به جراحی های مختصری شامل جابجایی تاندون های پا، آزادسازی تاندون آشیل و یا استئوتومی های استخوان های میانه پا پیدا کنند.

دکتر جواد دهقانی

فوق تخصص ارتوپی کودکان